Said Halim Paşa Bütün Eserleri

Mehmet Âkif'in deyişiyle, "Ümmetin en büyük mütefekkirlerinden birisi" olan Said Halim Paşa, son dönem Osmanlı düşünürlerinin tartışmasız en özgünü ve önemlisidir. Derin İslâmî kavrayışı, eserlerinde olduğu gibi kişiliğinde de kendisini somut biçimde gös­teren Said Halim Paşa'nın hiç kuşku yok ki en önemli yanı düşünürlüğüdür. "Buhranlarımız" başlığı altında toplanan "Taklitçiliğimiz", "Meşrutiyet", "Bağnazlık", "Toplumsal Bunalımımız", "Düşünsel Bunalımımız", "İslâm Dünyasının Çöküşü Üzerine Bir Deneme" ve "İslâmlaşmak" ile son eseri "İslâm Toplumunda Siyasal Kurumlar", onun entelektüel gücünün kanıtıdır.

Batı dünyası ve uygarlığı hakkındaki derin bilgi sahibi Paşa'nın eserlerinde Batı toplumlarının tarihsel, siyasal ve toplumsal çözümlemeleri oldukça geniş bir yer tutar. Said Halim Paşa'nın üzerinde önemle durduğu ikinci konu da İslâm dünyasının sorunlarıdır. O bu sorunları da üstün bir kavrayışla ele almış, nedenlerini, sonuçlarını büyük bir açık­lıkla gözler önüne sermiştir. Ama bununla da kalmayarak, bu sorunlara ilişkin son derece akılcı, isabetli çözüm yolları üretmiş, önermiştir. Bugün, Türk toplumunun gündemini işgal eden ve dü­zeysiz tartışmalarla çözümsüzlüğe mahkûm edilen birçok konunun Paşa tarafından çözümlendiğini görmek şaşırtıcıdır. Bu da, Paşa'nın düşünce ve yapıtlarının günümüzde bile taşıdığı önemi ortaya koymaktadır.