Değişen Türkiye

ABD Başkanı Clinton. Avrupa’ya yaptığı son ziyaretinde, Türkiye’nin Avrupa ile Ortadoğu ve Asya arasındaki konumuna atıfta bulunarak, Türkiye’nin bölgenin gelecekte yeniden şekillendirilmesindeki önemine dikkat çekti. Aslına bakılırsa bu yeni bir şey değildi. Türkiye, Soğuk Savaş döneminde, Sovyetlerin Akdeniz ve Ortadoğu’ya yayılmasının engellenmesinde kilit rol oynamıştı. Fakat bunlardan daha önce, Türkiye oldukça zorlu bir seyahate başlamıştı. 75 yıldan uzun bir süre önce, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti, batılı çağdaş toplumlar arasındaki yerini almak için yola çıkmıştı. Bu şekilde ülke kendisini Doğulu-İslami geçmişinden kopardı. O tarihten bu yana, Atatürk’ün uğrunda mücadele verdiği davayı izliyor. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki dönemde bu çabalar, Türkiye’nin Batı ittifakına katılma yolunda attığı adımlarla daha da pekişti.

Soğuk Savaş’ın ardından Türkiye, tarihinde ilk kez Kemalist devlet geleneğinin prensiplerini sorgulamaya başladı. Bununla birlikte, yeni dış siyaset ve güvenlik politikası ihtiyaçları kendisini gösterdi. Bunlar da kaçınılmaz olarak halkı, Türkiye’nin bölgedeki rolü üzerine geniş kapsamlı tartışmalara yöneltti. Bunların bir sonucu olarak Amerika ve Avrupa, dış hatları belli belirsiz seçilebilen değişen bir Türkiye ile karşı karşıya kaldılar. Heinz Kramer, işte bu değişimi etkileyen güçleri ve bunların Türkiye’nin, Amerika ve Avrupa ilişkilerindeki etkisini irdeliyor. Esas olarak, Atatürkçü geleneğe yönelik etnik ve dini itirazlar üzerine yoğunlaşıyor. Merkezi yönetimin karşısındaki başlıca engeller olan, Kürt sorununun doğuşunu ve siyasal İslam’ın gelişimini mercek altına alıyor. Kramer’e göre liberal demokrat politikalar, yeni bin yılın başlarında Türk siyaseti için daha istikrarlı bir ortam yaratabilir. Kramer aynı zamanda Sovyet imparatorluğunun dağılmasıyla birlikte Türkiye’nin önüne çıkan seçenekleri irdeliyor. Türkiye’nin Orta Asya Türk dünyası ile olan tarihi bağlarının günümüze yansımasını ve bununla birlikte Ortadoğu, Amerika ve geleneksel Avrupa ilişkilerini masaya yatırıyor. Bir Avrupalı olan Kramer’e göre, Amerika ve Avrupa, yakın dönemde bölgesel ve uluslararası ilişkilerde daha iddialı bir Türkiye portresini dikkate almak durumunda kalacaklar. Türkiye’ye yönelik müttefik politikalar, devamlı ve üst düzey politik diyalog kurulması da dahil olmak üzere yeniden düzenlenmelidir.

Kitabın hazırlanmasında yazara, Türkiye’nin politik, idari ve eğitim kurumlarında son yirmi yılda önemli görevler almış uzmanlar, gazeteciler, eğitmenler vb. yardımcı olmuştur.