Abdülhak Hamid Tarhan

Makber ( Osmanlı Türkçesi Aslı İle Birlikte )

Abdülhak Hamidin Hatıraları

Hazırlayan: İnci Enginün Bir çeşit hikaye ile belge arasında yer alan hatıra türü, özellikle sosyal tarihle uğraşanların ilgi alanına girmektedir. Bu metinler hem beşeri zayıflıklar yüzünden hem de kasten yanıltıcı olabileceği için dikkatle kullanılması gereken belgelerdir. Türk şiirinde büyük bir değişikliği başlatmış, şahsi hayat tecrübesini geniş olarak eserine yansıtmış olan Abdülhak Hâmid, "Yazılarım bana benden yadigardır" diyor. Hâmid'in hatıraları hem sanatı hem de devrinin olayları açısından pek çok bilgi ihtiva etmektedir.

Abdülhak Hamid Tarhanın Tiyatroları 5 Tarık İbn Musa

Tanzimat sonrası edebiyatımızda Endülüs yaygın bir konu idi. Abdülhak Hâmid de uzun bir zaman dilimi içinde bu konuyu beş eserinde incelemiştir: "Nazife", "Tarık yahut Endülüs'ün Fethi", "Tezer yahut Melik Abdurrahmannü's-Sâlis", "İbn Musa yahut Zâtü'l-Cemal ve Abdullahü's-Sagîr". Bu oyunların hepsi birbirine cevap niteliğini taşır. Aralarında en çok ilgi çekeni "Tarık" olmuştur. Tarık ve Tezer dışındaki metinler ilk kez bu ciltte yeni harflerle yayımlanmaktadır.

Abdülhak Hamid Tarhanın Tiyatroları 7 Macerayı Aşk

Bu son cilt onun ilk ve son eserini bir araya getirmektedir. Mâcerâ-yı Aşk ile başlayan yazarlığı Hakan ile son bulmuştur. Bu ciltte bu iki eserden başka onun hayatında büyük rol oynayan iki masalımsı oyun daha bulunmaktadır: Nesteren ve Zeynep. Abdülhak Hâmid'in ilk eseri nasıl bir masalsa, son eseri de bir masalla kapanır. Eserlerinde tercih ettiği efsaneleri ve masalları hayatında yaşamış gerçekten "nevi şahsına münhasır" bir şahıstır da. Hâmid'in hiçbir eserinde mükemmelliğe ulaşma çabası yoktur. Sonu gelmez zikzaklar, beklenmedik çıkışlarla doludur. Bu yüzdendir ki devirler değiştikçe, onun oyun ve şiirlerinin sayfalarında da olsa isyanlara yol açan özleyişleri hayatta yerlerini alıp gerçekleştikçe, bir dönemin yol açıcı yenilikçi şairi de eskimiş ve edebiyat tarihindeki köşesinde kendi kendisine bırakılmıştır. Tanpınar ve Örik gibi ben de onun esasen iyi bir dramaturji çalışmasıyla yeniden canlandırılabileceğini, özellikle müzikli oyunlar için uygun yapıları bulunmuştur.

Tarık

Abdülhak Hâmid, Endülüs fatihi Tarık bin Ziyad’ın kahramanlık hikâyesinden kesitler aktardığı eserde aslında bir tür ütopya koyar ortaya. Aşk, ihanet, başkaldırı, ölüm ve cinayetlerin fonunu oluşturduğu hikâyede, dönemin bütün sosyal ve politik meselelerine dokunulduğu görülür. Böylece siyasî idareyi eleştirmenin imkânsız olduğu bir dönemde, tarihî karakterler üzerinden siyaset eleştirisi de yapılmış olur. Samimi ve sürükleyici bir üsp ile süslenmiş olan Tarık, edebiyat tarihindeki ayrıcalıklı yerini çoktan almıştır. Birçoklarının dediği gibi “Endülüs bir defa fethedilmiş, Tarık bir defa yazılmıştır.”

Jön Türk

Jöntürk, Ahmet Mithat Efendi’nin döneminin sosyal problemlerini roman formatıyla sunduğu, bilinmeyen bir eseridir. Kendisinin de ifade ettiği gibi roman, millî, ictimaî ve siyasî unsurları bünyesinde barındırır. 1908-1909 yılları, Osmanlı toplumunun batıyla yüzleşmesi ve bu yüzleşmenin akabinde toplumda meydana gelen tezahürlerinin birçok farklı vakıalarla ortaya çıktığı bir zaman dilimidir. Feminizm, kadın, kadın hakları, serbest evlilik, hürriyet, terakkî kavramlarının ve fikrî alt yapılarını Osmanlı toplumuyla çatışması ve bu çatışmalardan bir neslin nasıl etkilendiğinin romanıdır Jöntürk...