Osmanlı Araştırmaları Vakfı

Osmanlı Toplumunda Tasavvuf

Dünya tarihi göz önünde bulundurulduğunda, Osmanlı Devleti, uzun müddet ayakta durabilmiş ender devletlerden biridir. Bunun sırrı, tarihin en kritik döneminde medeniyetlerin beşiği olan bir coğrafyada kurulmuş olan Osmanlı'nın, kurucusunun ve kuruluşunun temelindeki fikrî, manevî, sosyal, kültürel alt yapı ve temeli oluşturan en önemli unsurlardan biri olan tasavvufî düşünce ve aksiyondur. Osmanlı toplumunda, müesseselerinin yaygınlaşmasıyla tasavvuf, topluma nüfuz ederek, zihniyetlere tesir etmiş ve yükselen değerlerden biri olmuştur. Osmanlı bu manevî unsuru sosyal, kültürel, moral ve estetik yapılanmasında, ileriki dönemlerde adeta aslî bir unsur olarak kullanmıştır. Bu sebepten dolayı, Osmanlı'yı keşfetmenin en önemli yollarından biri de, toplumu ve müesseseleri üzerindeki derin etkileri bakımından tasavvufî düşünce ve aksiyonu yakından tanımak olacaktır. Abbâsîler döneminde sistemleşip olgunlaşan tasavvuf, Selçuklular döneminde kurumsallaşıp tarikatlar şeklinde ortaya çıkmıştır. Osmanlılar döneminde ise yaygınlaşarak toplumun bütün kesimlerini ve hayatın pek çok yönünü etkisi altına almıştır. Bu dönemde tasavvuf, devletin fikir, felsefe, mimarî, şiir ve musikî başta olmak üzere bütün güzel sanatlarla, hatta siyasî, içtimaî, iktisadî, ilmî ve askerî hayatla ilgili yönlendirmeler yapan bir düşünme ve yaşama tarzı olmuştur. Bu çalışma zaman olarak, XVII. yüzyılın esas alındığı bir zaman dilimini kapsamaktadır. Coğrafî sınır olarak, Türkiye Cumhuriyeti'nin üzerinde bulunduğu Asya toprakları ile sınırlandırılmıştır. İstanbul'un Avrupa ve Çanakkale'nin Gelibolu yakası çalışmanın sınırlarına katılmıştır. Kitap bir giriş, iki bölüm ve ekler kısmından oluşmaktadır. Giriş bölümünde birinci derece kaynaklar tanıtılmış, XVII. yüzyılın siyâsî, içtimâî, iktisâdî durumu ele alınarak coğrafî sınır belirtilmiş, bu döneme kadar ve bu dönem tasavvufunun yapısı hakkında genel bilgi verilmiştir. Birinci bölümde, Anadolu'da tasavvuf kültürünü yayan tarîkat mensupları şahıs ve kurum bazında tanıtılmıştır. Usûl olarak öncelikle tarîkat, sonra o tarîkatın şûbesi ve mensupları kronolojik sıraya göre değerlendirilmiştir. Kitap telif edenlerin eserleri ile, şâir olanların dîvân sâhibi olup olmadıkları kaydedilmiş, bu eserlerin mevcut olup olmadıkları kütüphâne kayıtlarından taranarak tespit edilmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde meşâyihın devlet ricâli ve ulemâ ile münâsebetlerine değinilmiş; halkın bilgi, kültür ve sanat anlayışını geliştirmedeki tesirleri incelenmiştir. Ayrıca bu dönemde kimi sûfîlerin sürgüne gönderilmesi ve idam edilmesinin sebepleri değerlendirilmiş; bazı vâiz ve ilim erbâbının bir kısım tekke mensubuna karşı takındığı menfî tutumun sebeplerine işaret edilmiştir. Ekler kısmında, XVII. yüzyıl meşâyihınin bir listesi çıkarılmış, şeyhlerin mensup oldukları tarîkat, bu tarîkatın şûbesi ile vefât târihleri, varsa vazîfe yaptığı tekke, şâirliği, medrese tahsîli gördüğü, eser sahibi olduğu ve bunların sayısı ile herhangi bir savaşa katıldığı listeler halinde gösterilmek sûretiyle toplu bir fotoğraf çekilmeye çalışılmıştır.

Osmanlı Devletinde Belediye Teşkilatı Ve Belediye Kanunları

Osmanlı Devleti'nde Ehl- i Sünnet'in Şi'i Akidesine Tenkidleri

Bilindiği gibi, Türk-İran münasebetlerinde Şiîliğin rolü çok büyüktür. İslâm'ın erken dönemlerinde teşekkül eden Şîa 'nın, bugün olduğu gibi, özellikle Osmanlı dönemindeki münasebetleri büyük ölçüde etkilediği bir vâkıadır. Özellikle, on beşinci yüzyılın sonları ile, on altıncı yüzyılın başlarında iki devlet arasındaki kanlı muharebelerin görünen sebebi, dînî ve mezhebîdir. Gerçek şu ki, tek sebep dînî ve mezhebî olan ihtilaflar değildir. Ancak, halkın savaşa sevk edilmesinde bu sâik sürekli kullanılmıştır. İki devletin resmiyette sulh içinde bulunduğu zamanlarda ise, özellikle İran tarafında boş durulmamış ve sürekli Anadolu içlerinde Şiî propagandasına devam edilmiştir. İşte böylesi bir dönemde neşredilerek halka dağıtılan Hüsniye adlı kitabın, reddiye sinin yapıldığı Ahmed Feyzi Çorûmî 'ye ait El-Feyzü'r-Rabbâni fî Ebâtili'l-İrânî adını taşıyan bu eseri, okuyucularımızın istifadesine sunmuş bulunuyoruz. Eserde Temas Edilen Başlıca Konular ve Yazarın Şîa 'ya Yönelttiği Eleştiriler başlığını taşımaktadır. Bu başlık altında Tevhid , Nübüvvet, Kaza-kader , Hilâfet -İmâmet , Ehl-i Beyt ve Sahabe , Lânet gibi konuların yanında, İslâm Mezhepleri Târihinde sıkça tartışılan Yetmiş Üç Fırka ile ilgili değerlendirmeler işlendi. Çorûmî, eserinde sadece bu konulara temas etmekle kalmayıp, furuât dediğimiz,inancı ilgilendirmeyip ibâdet ve muamelatla ilgili pek çok konuya da temas etmektedir. Bunlar içerisinde Şîa ve Ehl-i Sünnet arasında ihtilaflı olmayan hususlar olduğu gibi, mut'a nikahı gibi üzerinde ciddi görüş ayrılığı bulunan hususlar da vardır. Müstakil bir çalışma konusu olabilecek genişlikte ele aldığı bu hususa, çalışmamızda temas etmedik. Eserde bulunup da, bizim ele almadığımız konulardan bazıları şunlardır: Abdest, namaz, nikah, haml müddeti, tavşan eti ve satranç oyunu. Bunları bu çalışmamızda ele almamız, çalışmamızın hacmini çok genişletecekti. Ayrıca maksadımız Ehl-i Sünnet ve Şîa arasında bulunan ciddi görüş ayrılığı olan ana temel konulardı ki, bunları vermeğe çalıştık.

Osmanlı Atlası

İslam ve Osmanlı Çevre Hukuku

'Kitap iki ayrı bölüme ayrılmıştır. Birinci bölümde İslam Çevre Hukukunun esaslarını kısaca özetlenmiş. Sadece teorik değil uygulamaya yönelik Furu-ı Fıkıh kitapları da değerlendirilmiş. İkinci Bölümde ise Çevre hukuku ile alakalı hukuki esaslar özetlendikten sonra, dünyanın ilk çevre Nizamnamesini ayrıntılarıyla incelenmiş ve çevre ile alakalı Osmanlı Devletindeki kurumları anlatılmıştır'.

İslam Hukukunda Kölelik-Cariyelik Müessesesi ve Osmanlı'da Harem

Osmanlı Arşiv Belgelerinde Siyakat Yazısı Ve Tarihi Gelişimi

Araştırmacılar ve meraklıları için tam anlamıyla vaz geçilmez bir kaynak ve başvuru kitabı olan bu eserde Osmanlı Maliyesi'nde hemen hemen her devirde kullanılan, Tapu-Tahrir Defterlerinde ve Osmanlı İktisat tarihi ile alakalı vesikalarda da kullanılan bir yazı türü olan SİYAKAT yazısının tarihi gelişimi ile Siyakat yazısı ile alakalı binlerce örnek bulacaksınız.

Kiliseden Müzeye Ayasofya Camii

İstanbul Tereke Defteri

Türk iktisadi ve sosyal tarihinin tetkikinde önemli bir belge olan bu eser aynı zamanda fert düzeyinde on yedinci asrın iktisadi yapısına olduğu kadar sosyal yapısına da ışık tutmaktadır.

İslam'da İnsan Hakları Beyannamesi

İslâm Hukukunda insan hak ve hürriyetleri nin tarihî gelişimini, Batıdaki haliyle mukayese etmenin hatalı olacağı ve bu mevzuda 1215 tarihli İngiliz Magna Carta´sı ile 1789 tarihli Fransız Vatandaş Hakları Beyânnâmesi'nin arz ettiği önemin, sadece Batı alemi için geçerli olacağı, bizim tarihimizde insan hak ve hürriyetleri nin gelişimi ve inkişafı diye bir şey ihtiyaç olmadığı. Zira yaradılıştan Allah'ın insanlara bu temel hak ve hürriyetleri ihsân ettiği, İslâm Hukukunda insan hak ve hürriyetleriyle alakalı ilk ve değiştirilemez metinlerin, Kur´an´ın mevzu ile ilgili âyetleri, hadisteki beyânlar, Vedâ Hutbesi ve Medine Anayasası denen Sahifeler olduğu.Problemin, şer´î kaynaklarda kabul ve tayin edilen hak ve hürriyetlerin tatbikattaki durumu olduğunu bu eseri okununca daha iyi anlaşılacaktır.

İslam Ve Osmanlı Hukukunda Mecelle

Bu eserde günümüzde bazı maddeleri İsrail hukukunda halen geçerli olan, Türkiye hudutları dışında Mısır, Hicaz, Irak, Suriye, Ürdün, Lübnan, Kıbrıs, Filistin, Arnavutluk, Bosna, Hersek ve 1984 yılına kadar Kuveyt'te yürürlükte kalan, Dünya hukuk tarihinde de önemli etkiler ve izler bırakan Mecelle'nin özeti ile çok sayıda arşiv belgesi bulacaksınız.

İslam Hukukunda Ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesesi

İbn-i Kemal Ve Düşünce Tarihimiz

Bu güne kadar İbn-i Kemal'in hayatı ve eserleri ile Osmanlı tarihinde oynadığı rollerle ilgili olarak çok kıymetle araştırmalar yapılmıştır. Ancak İbn-i Kemal'in en önemli yönü yani Osmanlı düşünce tarihi açısından onun zengin muhtevası bu eserde ortaya konmaya çalışılmıştır.

Güneydoğu Meseleleri Ve Çözüm Yolları

Güneydoğu Meselesinin sebeplerini ve çözüm yollarını irdeleyen bu eser, mevcut yaralara uygun olarak hazırlanmış İslâmî bir reçetedir. Tarih boyu İslâmın bayraktarlığını yapan Türk Milletinin Anadolu'da Kürtlerle münâsebetlerinin ne olduğunu; Yavuz Selim'in bunlara karşı muâmelelerini; fitnenin ne zaman ve kimin tahriki ile başladığını; asrın Allâmesi Bediüzzaman'ın bu meseleye getirdiği çözüm tekliflerini; Bediüzzaman'a göre müsbet ve menfi milliyetçiliğin ne gibi manalar ifade ettiğini ihtivâ etmektedir.

Eski Anayasa Hukukumuz Ve İslam Anayasası

"Eski Anayasa Hukukumuz Ve İslam Anayasası" adıyla yayınladığımız bu eserde: İslam Hukukunda Anayasa Hukukunun genel hükümleri ve temel esasları; Bazı hukuk tarihçileri tarafından ilk yazılı Anayasa olarak kabul edilen Medine Site Devleti Anayasası´nın Metni; Türklerin kurduğu son büyük İslam Devleti olan Osmanlı Devleti´nde özellikle Tanzimat´tan sonra müşahede edilen Anayasa hareketleri ve 1293/1876 tarihli Kanun-ı Esasi; Muasır İslam hukukçularının İslam Anayasa Hukuku ile alakalı çalışmaları ve Avrupa İslam Konseyi tarafından hazırlanan örnek İslam Anayasası´nın tam metni. Bu ve benzeri konuları bulacaksınız.

Bilinmeyen Osmanlı

Rahmetli Adnan Kahveci'nin Maliye Bakanı olduğu ilk günlerde Prof. Dr. Ahmed Akgündüz'le bir sohbet sırasında istirham mahiyetinde: Muhterem Hocam! Eğitim hayatımda Osmanlı Devleti ile ilgili doğru bilgileri öğrenememiş ve aleyhte öğrendiğim bilgilerin yanlışlığını ve tarihimizi toptan inkârın zararlarını ancak Amerika'daki tahsil hayatımda anlamıştım. Bizim Osmanlı'yı batıran kurum diye gördüğümüz 'iltizam' usulünü Amerika'nın vergi toplamada kullanmak istediği modern bir iktisat teorisi olarak mastır derslerimde görünce şaşırdım ve tekrar Osmanlı'yı incelemeye başladım. İlk işim sizin Osmanlı Kanunnâmeleri adlı eserin 1. Cildini okumak oldu. Ancak bu tür eserleri herkesin okuması mümkün değil. Keşke Osmanlı devleti ile ilgili önemli soruları, bu eserlerinizin özeti olmak üzere 500 sayfa halinde özetleseniz ve adını da BİLİNMEYEN OSMANLI koysanız, ben de en az 500.000 adet bastırıp bütün meraklı insanlara dağıtsam.. Sözlerinde ilham alınarak, Osmanlı Devleti'nin Kuruluş'unun 700. Yıldönümü münasebetiyle hazırlanan ve Rahmetli Adnan Kahveci'nin verdiği BİLİNMEYEN OSMANLI ismiyle okuyucuya sunulan eserde; Osmanlı Tarihi ile alakalı bir çok bilinmeyenin veya eksik bilinenlerin cevaplarını belgeleri ile bulacaksınız.

Belgeler Gerçekleri Konuşuyor 5

Arşiv belgeleri ışığında Cumhuriyet döneminde Osmanlı Devletine yapılan iftiralar, Bediüzzaman'ın I. Dünya Harbinde yaptığı hizmetler ve eğitim tarihimiz gibi değişik ve bilinmeyen konular, incelenmektedir.

Belgeler Gerçekleri Konuşuyor 4

Arşiv belgeleri ışığında Güneydoğu Meselesi'nin tarihî ve dinî boyutları, azınlık hakları ve ilmin kıymeti gibi değişik ve bilinmeyen konular, bütün yönleriyle izah olunmaktadır.

Belgeler Gerçekleri Konuşuyor 3

Arşiv belgeleri ışığında Osmanlı Devletindeki kardeş katli meselesi, Bediüzzaman'ın bilinmeyen yönleri ve Kıbrıs konusu gibi değişik ve bilinmeyen konular, bütün yönleriyle açıklanmaktadır

Belgeler Gerçekleri Konuşuyor 2

Yine arşiv belgeleri ışığında kadının hukukî durumu, Osmanlı Hukukunun mahiyeti ve özellikle de Arap Ülkelerinin Osmanlı Devletine kendi arzularıyla itaat etmesi gibi değişik ve bilinmeyen konular, bütün yönleriyle aydınlığa kavuşturulmaktadır. Milli Eğitim tavsiyelidir.

Belgeler Gerçekleri Konuşuyor 1

Arşiv belgeleri ışığında insan hakları, kadının boşanma hakkı ve özellikle de kişi haklarının korunması gibi değişik ve bilinmeyen konular, bütün yönleriyle aydınlığa kavuşturulmaktadır.

Ahlat Tarihi

Ahlat Tarihi adlı elinizdeki eser bir şehir tarihi olmakla beraber, aynı zamanda müslüman Türkler'in anadolu'ya girişlerinin ve vatan edinmelerinin tarihidir. Eser, Ahlatı mekan olarak esas alıp, ilk çağlardan XX. Yüzyılın başlarına kadar siyasi,sosyal, kültürel ve iktisadi yapısını incelemektedir. Çalışma yedi bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Ahlat'ın bilinen ilk tarihinden Malazgirt Zaferi'ne kadar olan dönem incelenmektedir. İkinci bölüm, Ahlat'ın sosyal, kültürel ve iktisadi bakımdan zirveye çıktığı ve bir asrı aşkın bir süre devam eden Ahlat-Şahlar dönemine ayrılmıştır. Üçüncü bölümde, Ahlatın Eyyübiler'in hakimiyeti'ne geçişi, Celaleddin Harzem-Şah'ın Ahlat'ı kuşatması ve ardından Alaaddin Keykubat'ın Ahlat'ı imarı anlatılmaktadır. Dördüncü bölümde Moğollar'ın bölgede ki tahribatı ve bu yüzden Ahlat'tan kafileler halinde göç edenler hakkında bilgi verilmiştir. Beşinci bölümde, Ahlat'ta Kara Koyunlu ve Ak Koyunlu devletlerinin hakimiyetinden ve bu bölgedeki faaliyetlerinden bahsedilmektedir. Altıncı bölümde, 1514 Çaldıran muharebesi ile Osmanlı Devleti hakimiyetine giren Ahlat'ın, Osmanlı Devleti'nin yıkılışına kadar olan dönemi çeşitli yönleri ile incelenmiştir. Son bölümde ise, Ahlat'ta günümüze kadar gelen tarihi değere sahip kalıntılara yer verilmiş ve Ahlat'ta yetişen meşhur ilim adamları, mutasavvıflar ve sanatkarlar incelenmiştir. Ahlat Tarihi, Ahlat'ın siyasi, sosyal ve iktisadi tarihinin yanı sıra, zengin kültürel mirasını da günümüz ve gelecek nesillere tanıtmayı amaçlamaktadır.

Bilinmeyen Osmanlı

Bilindiği gibi, 1999 yılı, 600 küsur sene Müslüman Türk Devleti olarak üç kıtada hakimeyetini sürdüren Osmanlı Devletinin 700. kuruluş yıldönümü yılıdır. Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıldönümü nedeniyle, şu anda 35 küsur devletin eski mirası olan Osmanlı Devleti ile alakalı aleyhte çeşitli etkinliklerin düzenlenmesi kaçınılmazdır. Başta Ermeniler olmak üzere, bu vesileyle tarihi iftiralarını tekrarlamak üzere çeşitli platformlar oluşturacağı da, kulağımıza gelen duyumlar arasındadır. Bir çeşit Osmanlı ile Cumhuriyet in buluşması yani milli buluşma olması gereken bu yıldönümünde, vatanını, milletini, devletini ve tarihini seven herkesin, bu kutlamaların milli buluşma haline gelmesi için elinden gelen gayreti göstermesi gerektiği kanaatindeyiz. Sağı ile solu ile her kesim kabul etmelidir ki, millet olarak bizim üç büyük düşmanımız vardır: cehalet, ihtilaf ve fakirlik. İşte Osmanlı ile Cumhuriyet'in buluşmasını engelleyen en büyük maniin milli düşmanımız olan cehalet yani doğru tarihi bilmek olduğu kanaatindeyiz. Türk vatandaşıyım diyen herkesin mutlaka bilmesi gereken soruların cevaplarını ihtiva eden bir el kitabı. Osmanlı Devleti ile ilgili merak edilen, bilinmeyen önemli konularda 303 soru ve cevapları.