Süleyman Uludağ Kitabı

Sunuş

Süleyman Uludağ’la yolumuzun kesişmesi 1977 yılının ilk ayında öğrencisi, yoldaşımız, dostumuz Mustafa Kara vasıtasıyla oldu. 1966’da başlayan yayıncılığımız tecrübeden ve birikimden yoksundu. İyi niyet, heyecan ve el yordamı ile işe başlamıştık. Yıllar geçtikçe nelere eğilmemiz gerektiğini görebildik. 1970’in ilk yıllarında “İslam Klasikleri” serisine karar vermiştik, ama nasıl, nereden başlayacağımızı kestiremiyorduk. Hasan Ali Yücel’in tek parti döneminde MEB bünyesinde gerçekleştirdiği (bugün dahi önemini koruyan tercüme hareketi içinde yer alan) Şark Klasikleri dizisini kütüphanelerde (bazılarını Sahaflardan temin etmiş) okumuş, ama dizi oluşturmada bunları yeterli bulmamıştık. Gazali’nin İhya ve Kimya-yı Saadet’i o yıllarda parlak yaldızlı ciltler içinde yayınlanıyordu. Bugün pek çoğu meşhur ve tanınmış birer isim olan (şimdi kimisi emekli) o yılların Yüksek İslam Enstitüsü’nün genç öğretim üyelerinin kapısını çalmıştık. Uzun görüşmeler yaptık; doyurucu ve kuşatıcı cevaplar alamadık. Bazıları da böyle bir dizinin “çok büyük bütçeler gerektiğini” söylemişti. 1976’nın son aylarında Kayseri’den gelen mektup benim için sevinç, umut ve ışık kaynağı oldu. Mektup Mustafa Kara’dandı, Süleyman Beyle ilgili idi. “Aranan kan bulunmuştu”. Süleyman Uludağ’la (İsmail Kara’nın da katkılarıyla) önemli eserleri Türk yayın hayatına kazandırdık. Hocanın çalışma hızına uyamayan bütçemiz, bazı çalışmaların başka yayıncılara gitmesine sebep oldu. İpekçilik’teki mütevazi evinde doyumsuz sohbetler yaptık. Yalnız kendi sahasında değil, İslâmî ilimlerin her birinde o sahanın uzmanı kadar bilgi sahibi idi. Sorduğumuz sorulara net cevaplar alabiliyorduk. Süleyman Bey benim için kaynaktı. O yıllar çocukları küçük ve ikisi afacandı. Yanımızdaki yaramazlıklarına yüksek sesle kızdığına hiç şahit olmadık. Hocanın yazısı ve müsvetteleri yayıncıyı yorar, ama onunla çalışma zevki herşeyi unutturur, ortaya çıkan netice, kitap, benzersiz bir sevinç kaynağı olurdu. Benim bildiğim hiçbir işe para, maddî kazanç için başlamadı; düşünmedi. Yaradan onun bu halis tavrını da karşılıksız bırakmadı, pek çok şeyi tattırdı; verdi. Bilhassa son iki asırda Müslüman toplumların düşünür ve yöneticileri Batı karşısında yaşadıkları açmazlar ve ikilemlerde, kâh teslimiyeti, kâh sertliği (fikirde “kökdendincilik”, eylemde şiddet), kâh de sentez adına, yaşaması nerede ise imkânsız ucube fikir ve yapıları seçtiler. Halka ve yöneticilere yol gösterecek, meselelerini çözecek ulemâ ve düşünürler gündemdeki meseleleri çözemedi. Askerî alanda başlayan yenilgiler iktisadî ve sosyal hayatta da devam etti. Batının kurum ve düşünceleri Müslüman ülkeleri istila etti. “Yenilikçi”lerin karşısında “gelenekçi”ler oluştu. İslâm 9. ve 10. asırlarda geniş coğrafyalara yayıldığında, değişik toplum ve kültürlerle karşılaşmıştı. İran, Bizans, Mısır, İspanya gibi yabancı ve güçlü/yerleşmiş kültürlerle karşılaşmanın getirdiği sıkıntıları, problemleri devrin ulemâsı çözebilmiş; İslamın o coğrafyalarda uzun seneler üstün gelmesini sağlamışlardı. 19. ve 20. yüzyılda Müslümanlar, düşünürleri ve yöneticileriyle; karşılaştıkları yeni yapı ve problemleri çözemediler. Çözmek adına yapılan ıslahat/reform hareketleri başarılı olamadı. Günümüzde dine yeniden bakmak, yorumlamak, özünü değiştirmeden meseleleri, problemleri asırların çaresizliğini geride bırakacak şekilde çözmek için cesaret ve inançla çalışmak, düşünmek gerekiyor. Süleyman Uludağ’ı bu yaklaşımda bulduk. İslâm Düşüncesinin Yapısı, İslâm’da Faiz Meselesine Yeni Bir Bakış, İslâm Siyaset İlişkileri ve İran’a ve Turan’a Seyahat kitapları bu gayenin eseridir. Bazıları, hâttâ bazı arkadaşları onu fazla radikal ve pratik bulabilir. Biz Hoca’nın bilgi birikimini, cesaretini, gönül zenginliğini, hoşgörüsünü ve hâlâ devam eden çalışma aşkını çok önemli buluyoruz. Süleyman Uludağ, bürokratik işlem itibariyle “emekli” olmuştur. Bu kelime ona yakışmaz. Unvan, nüfus cüzdanı, bürokratik işlemler onun sahasına girmez. İnci Enginün gibi kendisinden de “emekli”liğinde önemli eserler, çalışmalar bekliyoruz. Sağlık ve mutlulukla. Yazı vererek bu kitabı meydana getiren herkese teşekkür ederiz. Başta Mustafa Kara olmak üzere ilgilerini esirgemeyen İsmail Kara’ya, Hasan Basri Öcalan’a, Salih Çift’e, Abdurrezzak Tek’e müteşekkiriz. EZEL ERVERDİ